شماره مقاله :

- وراثت

سؤال:

در قوانین اسلامی، چرا سهم ارث زنان برابر با نصف سهم مردان است؟

پاسخ:

1-    ارث در قرآن

قرآن کریم در میان حقایق ذینفع فراوانی که در خود نهفته دارد، حاوی راهنمایی های مفصل و مبسوط  در رابطه با تقسیم ارث نیز می باشد. آیه های قرآن درباره ی راهنمایی های تقسیم ارث:

-         سوره بقره، جزء دو آیه ی 108

-         سوره بقره، جزء دو آیه ی240

-         سوره نساء، جزء چهار آیه ی 9-7

-         سوره نساء، جزء چهار آیه ی 19

-         سوره نساء، جزء چهار آیه ی 33

-         سوره مائده، جزء پنج آیه 108- 106

2-    سهم معین ارث برای خویشاوندان

سه آیه در قرآن مجید راجع به سهم خویشاوندان نزدیک به طور مفصل توضیح داده است. سوره نساء جزء چهار آیه ی 11،12و 176، ترجمه ی این آیات در زیر آمده است:

{حکم می کند شما را خدا در حق اولاد شما که مرد را هست مانند حصه ی دو زن اگر اولاد میت همه دختر باشند بیشتر از دو نفر پس ایشان را است دو سوم آنچه میت گذاشته است و اگر ذریتش یک دختر باشد پس او را است نیم ترکه و هست پدر و مادر میت را هر یکی از ایشان یک ششم آنچه بگذاشته است اگر باشد میت را فرزندی، پس اگر نباشد او را فرزندی و وارث او پدر و مادر او شوند پس هست مادرش را یک سوم ترکه پس اگر باشند میت را برداران هست مادرش را یک ششم ترکه و این تقسیم بعد از ادای وصیتی است که میت به آن فرموده یا بعد از ادای دین پدران شما و پسران شما نمی دانید که کدام یک از ایشان نزدیک تر است به شما در نفع رسانیدن حصه معین کرده شد از جانب خدا هر آئینه هست خدا دانای استوارکار.}

{و شما را هست نیمه آنچه بگذاشته اند زنان شما اگر نباشد ایشان را فرزندی پس اگر ایشان را فرزندی باشد شما را است یک چهارم آنچه بگذاشته اند بعد از ادای وصیتی که به آن فرموده باشند یا بعد از ادای دین و زنان را است یک چهارم آنچه شما بگذاشته اید اگر نباشد شما را فرزندی پس اگر باشد شما را فرزندی پس زنان را است یک هشتم آنچه بگذاشته اید بعد از ادای وصیتی که به آن فرموده باشید یا ادای دین و اگر مرد مرده که از وی میراث یا زن مرده کلاله باشد و او را برادری هست یا خواهری پس هر یک از ایشان را است یک ششم ترکه پس اگر اخیافیان بیشتر از این باشند پس ایشان با هم شریک اند در یک سوم ترکه بعد از ادای وصیتی که به آن فرموده شده یا بعد از ادای دین به غیر آنکه ضرر رساننده باشد حکم کرده شده است از جانب خدا و خدا دانای بردبار است.}

{طلب فتوا می کنند از تو بگو خدای تعالی فتوی می دهد شما را در باب میراث کسیکه والد و ولد ندارد اگر مردی بمیرد که فرزندش نیست و او را خواهری باشد پس خواهرش نیمه ی آنچه گذاشته است و اگر این خوهر مرد و آن برادر وارث او شد اگر نباشد آن را فرزندی پس اگر خواهران دو باشند پس ایشان را است دو سوم حصه آنچه بگذاشته است و اگر ایشان جماعت باشند مردان و زنان پس مرد را است مانند حصه ی دو زن بیان می کند خدا برای شما تا گمراه نشوید و خدا به همه چیز دانا است.}

3-    بعضی اوقات جنس مؤنث به طور مساوی یا بیشتر از سهم جنس مذکر ارث می برند

در بیشتر موارد زن نصف سهم مردان ارث می برند. به هر حال همیشه هم اینطور نیست. در مواقعی که فرد میت دارای بستگان درجه یک یعنی اولاد و پدر و مادر نباشد، اما خواهر و برادر داشته باشد، هرکدام از این دو وراث شش دانگ سهم می برند.

اگر چنانچه فرد میت دارای فرزند باشد، پدر و مادر هر دو سهم مساوی از یک ششم ارث می برند. در بعضی مواقع، زن نیز می تواند سهمی دو برابر مرد را به ارث ببرد. اگر فرد میت زن باشد و هیچ فرزند، خواهر و برادر نداشته باشد، تنها همسر، پدر و مادر در قید حیات باشند، همسر نصف دارایی را به ارث می برد در حالیکه مادر یک سوم و پدر یک ششم باقیمانده را به ارث می برد. در موارد خاص، مادر سهمی دو برابر پدر را به ارث می برد.

4-    جنس مؤنث معمولاً نصف سهم جنس مذکر را به ارث می برد

به عنوان یک قاعده ی کلی درست است که در بیشتر موارد زنان نصف سهم ارث مردان را به ارث می برند. به عنوان مثال:

1-    دختر نصف سهم پسر را به ارث می برد.

2-  در صورتی که فرد میت هیچ فرزندی نداشته باشد همسر زن یک هشتم و همسر مرد یک چهارم به ارث می برد.

3-  در صورتی که فرد میت فرزند داشته باشد همسر زن یک چهارم و همسر مرد یک دوم را به ارث می برد.

4-    اگر فرد میت پدر و مادر و فرزند نداشته باشد، خواهر نصف سهم برادر را به ارث می برد.

 

5-    مرد دو برابر زن ارث می برد زیرا حمایت مالی خانواده بر عهده ی وی می باشد

 

در اسلام وظیفه کسب درآمد برعهده زن نمی باشد و مسئولیت مالی بر عهده ی مرد است. قبل از اینکه زنی ازدواج نماید این وظیفه ی پدر و برادر است که لباس و خورد و خوراک وی را تأمین نمایند. پس از اینکه ازدواج نمود این وظیفه بر عهده ی همسر یا پسر می باشد. اسلام مرد را مسئول برطرف کردن نیازهای مالی خانواده قرار داده است. به عنوان مثال اگر مردی پس از مرگش صد و پنجاه هزار تومان برای فرزندانش به جای گذاشت، پسر صد هزار تومان و دختر فقط پنجاه هزار تومان را به ارث می برد.

پایان

ترجمه: مسعود

مهتدین

Mohtadeen.Com