|
|
تاریخ چاپ : |
2025 Jul 01 |
www.mohtadeen.com |
| لینک مشاهده : |
|
عـنوان : |
حقوق زن و شوهر بر یکدیگر |
|
بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم الدین و اما بعد :
حقوق مخصوص به زن و شوهر كه رعايت آنها بر هر كدام نسبت به ديگرى واجب است، بشرح زير، مىباشند:
حقوق زن بر شوهر: رعايت نكات زير براى شوهر در حق همسرش، ضرورى مىباشند: 1- نخست اينكه شوهر با رفتار و كردار و گفتار نيك با همسرش زندگى كند، يعنى معاشرت و برخورد خوب با او داشته باشد، زيرا خداوند فرمودهاست: « وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» (النساء: 19). شوهر موظف است همانطور كه براى خود غذا تهيه مىكند براى او نيز تهيه كند، براى خود لباس مىخرد، براى او نيز لباس تهيه كند، هرگاه شوهر از او احساس سركشى و نافرمانى كند، او را به ترتيبى كه خداوند فرموده است، تنبيه كند، يعنى اينكه بدون سب و شتم و بد و بيراه گفتن او را نصيحت كند، اگر باز نيامد، رختخوابش را از خود جدا كند، و اگر باز نيامد، با پرهيز از سر و صورتش مىتواند او را تنبيه بدنى كند آنهم نه در حديث كه منجر به شكستن و كمبود و يا زخمى شدن جسم او شود. كه اين نوع تنبيه شرعا حرام و ناجايز است. « وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا»(النساء: 34). «همسرانى كه شما بيم داريد از اينكه آنان راه نافرمانى و طغيان را اختيار مىكنند، نخست آنان را نصيحت كنيد، در مرحله بعدى رختخواب خود را از آنان جدا كنيد، در مرحله بعدى با اندك زدن آنان را تنبيه كنيد، اگر از طغيان و سركشى باز آمدند، شما حق هيچگونه برخورد نا مناسب با آنان را نداريد». و رسول اكرم صلی الله علیه وسلم خطاب به شخصى كه از حقوق همسر سوال مىكرد فرمود: هرگاه خودت غذا مىخورى به او نيز غذا بده، هرگاه براى خود لباس تهيه مىكنى، براى او نيز لباس تهيه كن، بر سر و صورت او نزن و وى را بد و بيراه نگو و از او قهر نكن مگر در منزل خودت، و فرمود: «خبردار، حق آنان (همسران) بر شما اين است كه در حق آنان احسان كنيد، در طعام و لباس حقوق آنان را رعايت كنيد»، و همچنين فرموده است: هيچ مرد مسلمانى نسبت به زن مسلمانش خشمگين و متنفر نشود اگر يك خصلت از آن را نمىپسندد، حتما خصلت ديگرى را از وى مىپسندد» (ابو داود).
2- اگر زوجه و همسر نسبت به امور دين و مسائل و احكام ضرورى علم و آگاهى ندارد، بر شوهر لازم است كه مسايل اوليه و احكام ضرورى دين را به او ياد بدهد يا به او اجازه بدهد تا در مجالس و محافل علم حضور پيدا كند، زيرا نياز همسر در رابطه با اصلاح دين و تزكيه روح و پالايش باطن كمتر از نياز او به نفقه و لباس نيست، وقتى تامين نيازهاى دنيوى از قبيل خوردنى، پوشيدنى، غذا و مسكن بر عهده شوهر است تامين نيازهاى دينى نيز جز وظايف شوهر مىباشد. قرآن در اين باره مىگويد: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا » (تحريم: 6). «خود را و زن و فرزند و اهل خانواده خود را از آتش دوزخ نجات دهيد». همسر شخص نيز جزو اهل او به شمار مىآيد از اينرو نجات دادن او از آتش دوزخ نيز بر عهده شوهر است. رسول اكرم صلی الله علیه وسلم فرموده است: «أَلاَ وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا، فَإِنَّمَا هُنَّ عَوَانٌ عِنْدَكُمْ» «مواظب باشيد در مورد رعايت حقوق زنان به شما توصيه مىشود، آنان بدست شما اسيراند»، و از جمله توصيه به خير اين است كه مسائل و احكام ضروريه دين را بداند و تربيت لازم براى اداره كردن و اصلاح شخصيت دينى خود را داشته باشد.
3- از جمله حقوق زن بر شوهر اين است كه او را ملزم به فرا گرفتن و رعايت شئون و آداب اسلامى كند و در صورت رعايت نكردن او را مواخذه كند. و تنها از سفر كردن و ظاهر شدن با آرايش و اختلاط با مردان بيگانه منعش نمايد، زمينه عفت و حفاظت و صيانت از گناه را برايش فراهم سازد، اجازه ندهد كه دست به كارهاى خلاف اخلاق و دين بزند. زيرا شوهر عهدهدار مسئوليت حفاظت و صيانت از وى است و اگر در انجام اين رسالتش كوتاهى كند، روز قيامت مورد باز خواست خداوند قرار خواهد گرفت، چون خداوند مىفرمايد: « الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ »(النساء: 34). «مردان عهدهدار امور زنان هستند».
و رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «الرَّجُلُ رَاعٍ فِى أَهْلِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ» «هر شخص عهده دار امور خانوادهاش مىباشد و در اين خصوص در روز قيامت از او سوال خواهد شد». (متفق عليه).
4- اگر شوهر بيش از يك همسر دارد، ميان همسران عدالت را بايد رعايت كند، عدالت و تساوى در نفقه، لباس، مسكن و شبگذارى نزد هر يك از همسران بايد رعايت شود. و در امور ياد شده اندك كوتاهى و تبعيض حرام و مورد ناخشنودى خداوند است. زيرا خداوند مىفرمايد: « فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ» (النساء: 3). «در صورتى كه عدالت و تساوى رعايت نشود آنگاه بيش از يك همسر اختيار نكنيد». و رسول اكرم صلی الله علیه وسلم در باره همسران توصيه به خير فرموده است: «خَيرُكُمْ، خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ وَأنا خَيْرٌ لِأهْلِىْ» «بهترين شما كسانىاند كه با اهل و همسران خود خوبى كنند و من نسبت به همسران خودم بسيار خوب عمل مىكنم و با آنان رفتار پسنديده دارم». (طبرانى با سند حسن).
5- از جمله حقوق همسر بر شوهر اين است، كه شوهر نبايد راز و اسرار همسرش را فاش كند و نقص و عيب او را با ديگران ياد آور شود و بيان كند، زيرا شوهر امين و امانتدار همسر خويش است. امانت بايد رعايت گردد، خيانت نشود و شوهر بايد از همسرش دفاع كند. رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «إِنَّ مِنْ أَشَرِّ النَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ مَنْزِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ الرَّجُلَ يُفْضِى إِلَى امْرَأَتِهِ وَتُفْضِى إِلَيْهِ ثُمَّ يَنْشُرُ سِرَّهَا» «بدترين مردم روز قيامت نزد اللّه، همان شوهرى است كه با همسرش زندگى مىكند، همسر با وى راز و نياز مىكند و بعد شوهر راز همسرش را پخش مىكند و با ديگران درميان مىگذارد». (مسلم).
حقوق شوهر بر همسر:
همسر نيز بايد حقوق شوهر را رعايت كرده و به نكات زير توجه داشته باشد: 1- زوجه يا همسر بايد از شوهرش اطاعت كند، البته اطاعت در امورى كه نافرمانى خداوند در آن نباشد، خداوند مىفرمايد: « فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا » (النساء: 34). «اگر همسران از شما اطاعت كنند، شما حق هيچگونه تعرض و نكوهش و ملامت را نداريد».
و رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «إذَا دَعَا الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ إلَى فِرَاشِهِ فَأَبَتْ أَنْ تَجِيءَ، فَبَاتَ غَضْبَانَ لَعَنَتْهَا الْمَلَائِكَةُ حَتَّى تُصْبِحَ» «هرگاه شوهر همسرش را به رختخواب خود دعوت كند و همسر از وى اطاعت نكند و شوهر شب را در حالى سپرى كند كه از همسرش ناراضى باشد، فرشتگان چنين همسرى را لعن و نفرين مىكنند»، (متفق عليه). و در حديثى ديگر مىفرمايد: اگر به كسى اجازه سجده غير خدا را مىدادم به زن امر مىكردم شوهرش سجده كند. (ابوداود و ترمذى).
2- حفاظت، عزت و آبروى شوهر بر همه واجب است. همسر بايد مراقب اموال، فرزندان و ديگر شئون خانه شوهر خويش باشد. خداوند مىفرمايد:« فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ »(النساء: 34). «همسران نيك و شايسته آنانى هستند كه در غياب شوهران خود از اموال، آبرو، فرزندان و حيثيت آنان آنطور كه خداوند دستور داده است، حفاظت مىكنند». رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «الْمَرْأةُ راعِيَةٌ عَلَى بَيْتِ زَوْجِها وَوَلَدِهِ» «زن در برابر فرزندان و خانه شوهرش مسئول است». (متفق عليه). و مىفرمايد: «فَحَقُّكُمْ عَلَيهِنَّ أنْ لا يُوطِئْنَ فُرُشَكُمْ مَنْ تَكْرَهُونَ، وَلا يَأْذَنَّ في بُيُوتِكُمْ لِمَنْ تَكْرَهُونَ» «حق شما شوهران بر همسرانتان اين است كه: آنان در محل خواب و استراحت شما كسانى را كه شما نمىخواهيد راه ندهند و نگذارند، كسانى را كه شما دوست نداريد، در منزل شما بيايند».
3- از جمله حقوق شوهر بر گردن همسر اين است كه، زوجه ملزم به گذراندن اوقات خود در خانه شوهر است و نبايد بدون اجازه شوهر از خانه بيرون برود. زن بايد نگاهش راپائين بگيرد و به مردان نامحرم نگاه نكند، صدايش پائين باشد و دست باعمال ناشايست نزند، از گفتن سخن نازيبا خود دارى كند و با خويشاوندان شوهر، رفتار و برخورد نيكو داشته باشد، همانگونه كه خود شوهر با آنان رفتار مىكند. زيرا بدرفتارى با خويشاوندان شوهر و خصوصا با پدر و مادر ايشان در واقع بدرفتارى با خود اوست. خداوند مىفرمايد: «وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى »(الأحزاب: 33). «همسران بايد در خانه شما شوهران، بنشينند و مانند دوران جاهليت با آرايش بيرون نشوند». و مىفرمايد: « فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ» (احزاب: 32). «زنان صدا و لهجه گفتار خود را جذاب و شيرين نكنند، زيرا در چنين حالتى بيماران روحى و روانى كه دلهاى فاسد دارند طمع گناه مىكنند». و مىفرمايد: « لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ » (النساء: 148). «خداوند سخنان نازيبا وصداى بنلد را دوست ندارد». و مىفرمايد: « وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا » (نور: 31). «اى پيامبر به زنان مؤمنه و با ايمان امر كن تا نگاه خود را پائين بگيرند، عورت خود را حفاظت كنند، و تظاهر به آرايش نكنند و زيورآلات خود را در معرض ديد بيگانگان قرار ندهند، مگر آن مقدار كه ظاهر بودن آن احتناب ناپذير است». و رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مىفرمايد: «بهترين همسر و زن آن است كه هرگاه شوهر بسوى او نگاه كند، خوشحال شود، و از دستور او اطاعت نمايد، و در غياب شوهر، از جان و مال و آبروى او دفاع كند». و مىفرمايد: «لاَ تَمْنَعُوا إِمَاءَ اللَّهِ مَسَاجِدَ اللَّهِ وإذَا اسْتَأْذَنَتِ امْرَأةَ أحَدِكُمْ إلَى الْمَسجِدِ فَلَا تَمْنَعْهَا» «كنيزان خدا (زنان مسلمان و مؤمنه) را از رفتن به مسجد خدا منع نكنيد، هرگاه همسرتان مىخواهد به مسجد برود از رفتن جلوگيرى نكنيد». (مسلم و احمد). و فرمود: «اِئْذَنُوا لِلنِّساءِ بِالَّليْلِ إلَى الْمَساجِدِ» «هنگام شب زنان را از رفتن به مساجد منع نكنيد». (مسلم، احد، ابوداوود و ترمذى).
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین. وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.
سایت مهتدین Mohtadeen.Com
|
|